راهکارهای یادیاری:
۱. آکرونیم (Acronym):
سرنام عبارت است از واژه‌ای که از ترکیب حروف نخست چند واژهٔ مجزا پدید آمده باشد.🔹رادار، ناسا، ایدز و لیزر که اکرونیم‌های زبان انگلیسی می‌باشند. ناجا = "نیروی انتظامی جمهوری اسلامی" نیز یک نمونه از سرنام فارسی است.

۲. آکروستیک (Acrostic):
اکروستیک یک عبارت ابداعی است که مجموع سرنام‌های آن، سرنخ ماده یادسپاری شده می‌باشند. مثل "پدرم کار داشت دیروز رفت یزد" که چنانچه سرنام این واژه‌ها را کنار هم بگذاریم واحدهای پول چند کشور پدید می‌آید: پوند، کرون، دلار، دینار، ریال و ین.

۳. قافیه‌سازی (Rhymes):
در این روش، وزن یک واژه را با یک عدد هم وزن همراه سازید مانند: چهار و ناهار و یا هشت و رشت. همچنین می‌توانید شکل مادهٔ اطلاعاتی را به یک عدد هم شکل نسبت دهید مانند: عدد یک (۱) با شمع و یا عدد هشت انگلیسی (8) با ساعت شنی.

۴. تقطیع (Chunking):
در این روش، اطلاعات یکپارچه، به واحدهای کوچک‌تر تقسیم‌بندی می‌شوند. مثلاً به خاطر سپردن شماره تلفن هشت رقمی به صورت ۸۸۲۳۴۵۶۷ دشوار است اما وقتی این شماره را به صورت ۵۶۷ ۳۴ ۸۸۲ یا ۸۸۲ ۳۴ ۵۶۷ تقسیم‌بندی می‌کنیم یادسپاری آن آسان‌تر می‌گردد.

۵. داستان‌سازی (Chaining):
در این روش، واژه‌های کلیدی را در قالب یک داستان درآورید. مثلاً برای یادسپاری واژه‌های ناپلئون-گوش-در و آلمان از این نمونه داستان استفاده کنید: "ناپلئون گوش خود را روی در گذاشته بود تا به حرف‌های آلمانی‌ها گوش دهد".

۶. روش کلمه کلید (Ceyword Cethod):
از این تکنیک برای به یادسپاری زبان‌های خارجی بهره بگیرید. در این روش، ابتدا یک واژهٔ خارجی را انتخاب کنید، سپس یک واژۀ فارسی مشابه آن را شناسایی کرده و در انتها میان معنی واژۀ بیگانه و واژۀ فارسی رابطۀ معناداری در ذهن خود تصویرسازی کنید. مثلاً: carta به زبان اسپانیایی به معنی "نامه" می‌باشد. واژهٔ "کارت تبریک" را شناسایی کرده و "نامه" را به آن ربط دهید.

۷. روش مکان‌یابی (Loci Method):
در این روش، ابتدا یک مکان کاملاً آشنا را در ذهن خود مجسم کنید (مثلاً منزل خودتان)، سپس هر کدام از مواد اطلاعاتی را که می‌خواهید یادسپاری کنید در چندین نقطۀ مشخص منزل خود قرار دهید (مثلاً روی میز، تختخواب، میز ناهارخوری، راهرو و ...)، سپس برای یادآوری، منزل را در ذهن خود تصویرسازی کرده و مواد اطلاعاتی را بازیابی کنید.

۸. بسط اطلاعات و یا پیوند (Associatioin):
در این روش، پیوند معناداری میان اطلاعات جدید و اطلاعات گذشتهٔ (آشنا) خود برقرار سازید. هر اندازه پیوندهای بین مواد اطلاعاتی بیشتر باشد، راه‌های بازیابی آن مواد افزایش می‌یابد. یک مادهٔ اطلاعاتی منفرد ممکن است مهجور مانده و به مرور زمان محو و فراموش گردد. اما هر گاه همان مادهٔ منفرد با اطلاعات دیگر متصل و مرتبط گردد، شبکۀ ارتباطی مستحکم و منسجمی ایجاد خواهد شد که به آسانی محو و فراموش نمی‌گردد. همچنین ردیابی اطلاعات در این شبکه اطلاعاتی تسهیل خواهد شد. یادگیری اطلاعات جدید هنگامی که با دانسته‌های قبلی پیوند داده می‌شوند، آسان‌تر صورت می‌گیرد.

۹. تجسم (Imagination):
هر قدر اطلاعات را بهتر در ذهن خود تصویرسازی کنیم، یادسپاری مؤثرتر خواهد بود.

۱۰. بافتار (Context):
ثابت گردیده یادآوری اطلاعات، تحت شرایط مشابه زمان یادسپاری، آسان‌تر انجام می‌گیرد. بنابراین، هنگام مطالعۀ دروس خود، در شرایطی مطالعه کنید که با شرایط مکانی که می‌خواهید امتحان دهید یکسان باشد. مثلاً روی میز و در سکوت مطالعه کنید و نه به صورت درازکش و یا روی تختخواب. بازآفرینی بافتاری که در آن یادگیری صورت گرفته است در یادآوری اطلاعات بسیار مؤثر می‌باشد. مثلاً هنگامی که مطلب خاصی را نتوانستید به خاطر آورید، ببینید در کجای جزوه و یا کتاب، آن مطلب را به خاطر سپرده‌اید و یا در چه بافت زمانی و مکانی واقع بوده‌اید.

• نکات کلیدی دیگر برای برخورداری از یک حافظۀ قوی:
۱. حافظهٔ خود را سازماندهی کنید. برای جلوگیری از اختلاط اطلاعات با یکدیگر و برخورداری از یک حافظهٔ منسجم، اطلاعات را در دسته‌بندی‌های معناداری قرار دهید.

۲. درک کردن اطلاعات در به یادسپاری تأثیرگذار است. مطالب را سطحی و طوطی‌وار به حافظه نسپارید. ابتدا آن‌ها را خوب درک کنید.

۳. حافظهٔ خود را تحریک کنید. سعی کنید هر از گاهی یک مهارت جدید را به مهارت‌های پیشین خود اضافه کنید. اگر کارمند هستید یاد بگیرید شطرنج‌بازی کنید، اگر ورزش‌کار هستید کار با رایانه را بیآموزید، اگر برنامه‌نویس هستید، نقاشی کردن را یاد بگیرید. با این کار، مدارات نورونی مغز خود را تحریک به رشد خواهید کرد.

۴. تمرکز حواس را یاد بگیرید. سعی نکنید تمام جزئیات را در همان وهلهٔ نخست درک کنید، تنها همۀ حواس خود را به اطلاعاتی که می‌خواهید به خاطر بسپارید متمرکز کنید. اجازه ندهید افکار نامربوط و مزاحم، ذهن شما را مشغول سازند.

۵. آرامش خود را حفظ کنید. بدون آرامش‌خاطر، شما قادر به تمرکز کردن نخواهید بود. ثابت گردیده کورتیزول، هورمون استرس، در یادسپاری اطلاعات جدید و یادآوری اطلاعات پیشین ممانعت به عمل می‌آورد. کورتیزول با کاهش خون‌رسانی به هیپوکامپوس عملکرد آن را مختل کرده و به آن صدمه می‌زند. بنابراین استرس و تنش تأثیرات سوء بر حافظه به جای می‌گذارد.

۶. حافظۀ خود را با مصرف مواد غذایی خاص بهبود دهید. (به مقالۀ غذای مغز رجوع کنید).

۷. خواب کافی لازمۀ داشتن یک حافظۀ پویا و کارآمد است. بنابراین به اندازۀ کافی بخوابید و الگوی خواب خود را نظم دهید.

۸. مصرف سیگار، اکسیژن‌رسانی به مغز را کاهش داده و بر روی حافظۀ شما تأثیر مستقیم می‌گذارد بنابراین از کشیدن سیگار خودداری کنید.

۹. مصرف حتی مقادیر اندک الکل نیز در اندوزش اطلاعات تداخل ایجاد می‌کند، به ویژه روی حافظۀ کوتاه‌مدت. بنابراین از مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنید.

۱۰. مصرف مواد غذایی حاوی کافئین، تمرکز و حافظه کوتاه‌مدت شما را تقویت می‌کند.

۱۱. هنگام به یادسپاری از تصاویر واضح، رنگین و آمیخته با احساسات استفاده کنید، چرا که یادآوری آن‌ها سهل‌تر است.

۱۲. از تمام حواس خود در روند رمزگردانی اطلاعات استفاده کنید. یادیارهای مغز شامل: اصوات، رایحه‌ها، حرکات، احساسات، ساختارها، تصاویر، نمادها، رنگ‌ها، مکان‌ها، زبان، هیجانات، طعم‌ها و حس لامسه می‌باشند. مثلاً برای یادسپاری "سیب" شکل ظاهری، طعم، بو، رنگ و حس لامسۀ مربوط به آن را توأماً به خاطر بسپارید و با صدای بلند واژۀ سیب را ادا کنید.

۱۳. از حس شوخ‌طبعی در به خاطر سپردن اطلاعات بهره بجویید. هنگامی که مواد اطلاعاتی با عنصر شوخ‌طبعی درمی‌آمیزد، یادآوری آن آسان‌تر می‌گردد. اطلاعات را با موضوعات بامزه، خنده‌دار و عجیب و غریب همراه سازید.

۱۴. انگیزه و تمایل به یادگیری در روند یادسپاری حائز اهمیت است. وقتی شما علاقه و انگیزه به یادگیری مطلبی نداشته باشید بالطبع یادسپاری آن مطلب ناکارآمد خواهد بود.

۱۵. مغز خود را ورزش دهید. یک یا چند حس خود را به طور بدیع و خلاقانه‌ای درگیر کنید. اگر عادت دارید با دست راست خود مسواک بزنید، چند روز با دست چپ خود مسواک بزنید. غذا را در کنار خانوادهٔ خود در کمال آرامش و سکوت صرف کنید. با چشمان بسته دوش بگیرید. کارهای غیرمنتظره و غیرمعمول انجام دهید. مسیر بازگشت به منزل خود را تغییر دهید. مرکز خرید خود را تغییر دهید.

۱۶. به خاطر داشته باشید تکرار و مرور ذهنی، اصول اولیهٔ یادگیری و به یادسپاری می‌باشند.

۱۷. از نمودارها، اشکال و نمادها بیشتر استفاده کنید. نمادها قادرند اطلاعات پیچیده را به طور سریع و مؤثر رمزگردانی کنند.

۱۸. از حافظۀ عضلۀ (حرکتی) خود کمال استفاده را ببرید. حافظۀ حرکتی بسیار نیرومند و مؤثر است. یادگیری اطلاعات به صورت عملی بندرت فراموش می‌گردند. به همین خاطر است که شما هیچ‌گاه دوچرخه‌سواری را از یاد نخواهید برد، حتی اگر ۲۰ سال هم سوار دوچرخه نشوید.

۱۹. مراقب باشید یادگیری سطحی، شما را گمراه نکند. بازشناسی (Recognition) یک یادگیری سطحی است. در بازشناسی، شما تنها در صورتی اطلاعات را به خاطر می‌آورید که یا با آن‌ها مستقیماً مواجه شوید و یا سرنخ‌هایی مرتبط با آن‌ها به شما ارائه گردد. اما در یادآوری (Recall) بدون کمک سر نخ‌ها شما قادر خواهید بود اطلاعات را بازیابی کنید. بنابراین یادآوری عمیق‌تر از بازشناسی است.
نمونۀ عینی بازشناسی، آزمون‌های چند گزینه‌ای (تستی) و نمونۀ عینی یادآوری آزمون‌های تشریحی می‌باشند. هنگامی که شما مطلبی را مطالعه می‌کنید، به تصور این که کاملاً مطلب را فرا گرفته‌اید (به خاطر اثر حافظۀ بازشناسی) از مرور مجدد آن خودداری می‌کنید. اما تنها زمانی می‌توانید از یادگیری خود یقین حاصل کنید که کتاب و یا جزوهٔ خود را کاملاً ببندید و هر چه را که آموخته‌اید، روی کاغذ آورید.

۲۰. با شکم پر مطالعه نکنید و با شکم نه پُر نه خالی سر امتحان حاضر شوید. هنگامی که معدۀ شما پر است خون فراوانی به سمت معده و روده سرازیر می‌گردد تا عمل هضم انجام گیرد. از این رو خون کمتری به مغز رسیده و کارایی ذهن شما کاهش می یابد.

۲۱. هورمونی موسوم به گرلین (Ghrelin) که توسط معده ترشح می‌گردد، روی هیپوکامپوس اثر نیرومندی به جای می‌گذارد. سطح این هورمون زمانی که معدۀ شما خالی است افزایش یافته و اشتها را تحریک می‌کند. این هورمون با تأثیر بر روی هیپوکامپوس حافظه را تقویت می‌کند. بنابراین یادگیری با شکم خالی بهتر انجام می‌گیرد.

۲۲. ثابت گردیده هورمون لپتین (Leptin) که توسط سلول‌های چربی ترشح می‌گردد، کنترل دریافت غذا، وزن و مهار اشتها را بر عهده داشته و سبب افزایش ارتباطات بین سلولی در هیپوکامپوس می‌گردد. به همین خاطر ممکن است چاقی روند یادگیری و حافظه را کند و دشوار سازد.

۲۳. مثبت‌اندیشی و اعتماد به نفس نیز در یادگیری و حافظه تأثیرگذار است. چنانچه شما یادسپاری مطلبی را غیرممکن بدانید، بالطبع نخواهید توانست مواد اطلاعاتی را بدرستی به خاطر بسپارید.

• در حین امتحان اگر مطلبی را فراموش کردید چه کار کنید؟
۱. خونسردی خود را حفظ کنید. تلاش برای یادآوری مطالب فراموش شده منجر به هیجان‌زدگی مفرط و اضطراب در شما می‌گردد که در روند یادآوری تداخل ایجاد می‌کند. چشمان خود را ببندید و نفس عمیقی بکشید.

۲. سؤال را به حال خود رها کنید. سؤال بی‌پاسخ مانده را علامت بزنید و به سراغ سایر پرسش‌ها بروید. این کار چند حُسن دارد:
-. وقت شما بی‌جهت تلف نمی‌شود.
-. از مضطرب شدن شما جلوگیری می‌کند.
-. شاید اگر مجدداً پس از چند دقیقه به سؤال مزبور بازگردید پاسخ آن یادتان بیاید.
-. و از همه مهم‌تر، ممکن است در طی پاسخ‌دهی به سایر سؤالات به واژه‌ها و مفاهیمی برخورد کنید که در یادآوری پاسخ سؤال مزبور، به شما کمک شایانی کند.

۳. تلاش مستقیم برای یادآوری واژه و یا مفهوم اصلی، کاملاً غلط است. به جای آن سعی کنید چیزهای مشابه آن را یادآوری کنید و یا بافتاری را که یادگیری در آن صورت گرفته است را بازسازی کنید و یا از پیوندها بهره بگیرید.