پاسخ ما به این سؤال قدیمی، «شما نیمۀ پر لیوان را می‌بینید، یا نیمهٔ خالی آن را؟» دیدگاهمان به زندگی را نشان می‌دهد و تعیین می‌کند که مثبت‌اندیش هستیم یا منفی‌گرا.

تحقیقات نشان داده‌اند که این خصوصیت شخصیتی -خوش‌بینی و بدبینی- می‌تواند بر طریقهٔ زندگی کردن تأثیرگذار باشد.

در این مقاله، تلاش ما بر این است که چطور با بیرون ریختن افکار منفی از ذهنمان و تمرین مثبت‌اندیشی از طریق گفتگو با خود، استرسمان را کاهش دهیم.

خوش‌بینی و زندگی سالم‌تر
گفتگو با خودمان، جریان بی‌پایان افکاری است که هر روز در ذهن ما جاری می‌شود. این افکار می‌توانند مثبت یا منفی باشند. اگر افکاری که از ذهن ما عبور می‌کنند، اکثراً منفی باشند، دیدگاه ما به زندگی دیدگاهی بدبینانه و منفی‌گرایانه خواهد بود. اما اگر افکارمان مثبت باشند، فردی خوش‌بین و مثبت‌اندیش هستیم. برخی از گفتگوهای ما با خودمان از عقل و منطق نشات می‌گیرند. برخی دیگر ممکن است از سوءتفاهمات به خاطر کمبود یا فقدان آگاهی ناشی شود.

محققان، همواره در حال پیگیری تأثیرات خوش‌بینی و مثبت‌اندیشی بر روی سلامتی هستند. اثراتی که خوش‌بینی می‌تواند بر سلامتی داشته باشد، عبارتند از: کاهش استرس، احساس سلامتی و تندرستی، کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های شریانی کرونری، تنفس راحت‌‌تر حتی در صورت ابتلا به آمفیزم، مهارت‌های سازگاری بهتر و ....

داشتن دیدگاه مثبت در زندگی، باعث می‌شود بهتر بتوانیم با موقعیت‌های پرفشار و استرس‌زا کنار بیاییم تا فشار روحی و استرس وارد بر جسم خود را کاهش دهیم.

چگونه افکار منفی را به افکار مثبت تبدیل کنیم؟
گفتگو با خود (مونولوگ درونی که گاهی به تفکر خود به خود تعبیر می‌شود) می‌تواند مثبت یا منفی باشد.
وقتی موضوع تفکرات درونی ما اکثراً منفی باشند، سوءتعبیرات، کمبود اطلاعات و ایده‌ها و نظرات تحریف شدهٔ ما بر عقل و منطق غلبه می‌کنند. اما اگر این سوءتعبیرات و تفکرات غیرعقلانی و غیرمنطقی را از ریشه برکنده و آن‌ها را با افکار مثبت و منطقی جایگزین کنیم، گفتگوی درونی ما به تدریج واقعگرایانه و مثبت خواهند شد.

برخی از انواع متداول تفکر غیرعقلانی:
فیلترینگ:
ما جوانب منفی یک موقعیت را بزرگ کرده و جوانب مثبت آن را صاف و تصفیه می‌کنیم. برای مثال: کارمان خیلی زیاد است، موفق می‌شویم کارمان را به موقع به اتمام برسانیم و برای انجام یک کار صحیح و کامل، مورد تشویق و تمجید قرار می‌گیریم، اما یک قدم کوچک را فراموش می‌کنیم. آن روز عصر، فقط روی اشتباهات خود تمرکز می‌کنیم و تحسین و تمجیدهایی که دریافت کرده‌ایم را نادیده می‌گیریم.

فاجعه‌آمیز کردن:
اکثر مواقع، خودبه‌خود، بدترین نتیجه را پیش‌بینی می‌کنیم و با به خود گرفتن، فکر می‌کنیم شاید خراب‌کاری کرده و ناآگاه جلوه کنیم، یا رخ دادن یک تغییر کوچک در روز باعث می‌شود تصور کنیم که کل روزمان خراب خواهد بود.

دوقطبی کردن:
ما همه چیز را در دو قطب می‌بینیم: یا خوب و یا بد؛ یا سیاه و یا سفید. احساس می‌کنیم هیچ حد وسطی برای ما وجود ندارد. پیش خودمان فکر می‌کنیم باید کامل‌ترین انسان باشیم.

یادآوری و قابل توجه:
ما می‌توانیم یاد بگیریم که چطور افکار و تصورات منفی خود را به افکار مثبت تبدیل کنیم. روند کار خیلی ساده است، اما نیازمند صرف زمان و تمرین است. در طول روز، مکث کنیم و ببینیم به چه فکر می‌کنیم. اگر متوجه شدیم که افکارمان منفی است، باید راهی پیدا کنیم که فکر مثبتی را جایگزین آن فکر منفی کنیم.

با یک قانون ساده شروع کنیم:
چیزی را که به افراد دیگر نمی‌گوییم، هیچ‌وقت به خودمان هم نگوییم.

اکنون، به نمونه‌هایی از گفتگوهای درونی معمول و تبدیل آن‌ها به تصورات و تفکرات مثبت اشاره می‌کنیم: • تفکر منفی » جایگزین مثبت
• تا به حال انجامش نداده‌ام. » این فرصتی است که بتوانم چیز جدیدی یاد بگیرم.
• خیلی سخت و پیچیده است. » از یک دید دیگر به آن نگاه می‌کنم.
• به منابع لازم دسترسی ندارم. » الزام ما در اختراعات است.
• به اندازهٔ کافی وقت ندارم. » اول به اولویت‌ها فکر می‌کنم.
• هیچ راهی برای انجام آن وجود ندارد. » می‌توانم سعی کنم.
• تخصص لازم را ندارم. » می‌توانم کسانی را پیدا کنم که کمکم کنند.
• به اندازۀ کافی خوب است. » همیشه جای پیشرفت وجود دارد.
• تغییر خیلی دشوار است. » می‌توانم امتحان کنم.
• به هیچ وجه پیشرفتی در این نمی‌کنم. » یک بار دیگر هم تلاش می‌کنم.
• هیچ‌کس علاقه‌ای به برقراری ارتباط با من را ندارد. » باید ببینم چطور می‌توانم راه ارتباط برقرار کردن با آن‌ها را پیدا کنم.
• هیچ‌وقت نمی‌توانم یاد بگیرم که چطور استرسم را کنترل کنم. » تلاش می‌کنم تا یاد بگیرم که چطور استرسم را کنترل کنم.

نمی‌توان یک شبه به فرد خوشبین تبدیل شد. با تلاش و ممارست، به تدریج، انتقاد از خودمان کمتر و به زودی، به خوش‌بینی کامل‌تر خواهیم رسید و خوش‌بینی یعنی توجه بیشتر و بهتر به جنبهٔ مثبت هر چیز و هر موضوع جهت درک کامل‌تر زندگی!.

تمرین گفتگوی درونی صحیح، می‌تواند دیدگاه ما را ارتقاء بخشد. وقتی طرز تفکرمان خوش‌بینانه باشد، خیلی راحت می‌توانیم با استرس‌های زندگی به طریقی واقع‌گرایانه و سازنده برخورد کنیم. سلامتی ناشی از مثبت‌اندیشی و خوش‌بینی، از همین توانایی نشأت می‌گیرد.